Toelichting reserves en voorzieningen

Algemeen

Ter toelichting op het totaaloverzicht wordt per reserve en voorziening aangegeven: het doel waarvoor deze is ingesteld, de wijze van voeding en waaraan de reserve en/of voorziening wordt besteed. De specifieke mutaties in 2021 zijn toegelicht in het onderdeel Financiële toelichting per programma.

algemene reserve

De algemene reserve is het vrij besteedbare eigen vermogen van de gemeente. Deze reserve heeft als belangrijkste functie het vormen van een buffer voor financiële tegenvallers. Tekorten en overschotten op de jaarrekening komen ten laste respectievelijk ten gunste van de algemene reserve.

De gewenste omvang van de algemene reserve is door de raad bepaald op minimaal € 15 miljoen of zoveel hoger als er weerstandsvermogen nodig is. In de paragraaf weerstandsvermogen is aangegeven dat de actuele inschatting van het benodigde weerstandsvermogen € 14,8 miljoen is. In het coalitieakkoord 'Samen bouwen aan de stad' is aangegeven dat in de periode 2018-2022 een begin wordt gemaakt met het verminderen van de schuldenlast. Dit komt in deze begroting tot uitdrukking door een groei van de algemene reserve. De algemene reserve ontwikkelt zich naar ruim € 35,6 miljoen ultimo 2024.

Egalisatiereserve

Deze reserves worden gebruikt om schommelingen in de tijd en in de uitvoering in de resultaten voor specifieke onderdelen te egaliseren. Egalisatiereserves worden expliciet door de raad ingesteld en de onttrekkingen en dotaties worden vanuit de resultaten voorgesteld. De egalisatiereserves zijn ingesteld om een overschot op een bepaalde heffing te voorkomen als uitgaven en investeringen vertraging oplopen. De egalisatiereserves zijn niet aan een termijn gekoppeld.

Programma 6 Beheer openbare ruimte

Egalisatiereserve begraafrechten

Doel en voeding: Doel van deze reserve is het egaliseren van inkomsten uit meerjarig afgekochte grafrechten om jaarlijks een evenredig deel van de afkooptermijn te laten vrijvallen voor het beheer van, en onderhoud aan, de begraafplaatsen. Het saldo van de reserve komt overeen met alle op dit moment geregistreerde afkooptermijnen, tegen actueel prijspeil. In de afgelopen jaren zijn de tarieven voor de lijkbezorgings-en begrafenisrechten op basis van de prijsindex jaarlijks aangepast. Vanuit de burgers en ondernemers komen steeds meer vragen over de totstandkoming van deze tarieven. Daarnaast zijn er door de jaren heen nieuwe ontwikkelingen en behoefte vanuit de markt waar de tarieventool niet op aangepast is. Dit is de reden geweest om de tariefbepaling te onderzoeken. Hierover ontvangt u nog een voorstel.

bestemmingsreserves

Voor bestemmingsreserves geldt dat deze worden ingesteld voor één specifiek doel binnen een vastgesteld termijn.

Programma 2 Samenleving

Reserve af te stoten panden onderwijshuisvesting

Doel en voeding: Deze reserve wordt aangewend als de boekwaarde op de her te ontwikkelen locaties niet terugverdiend kan worden. De voorgenomen afboeking heeft betrekking op een zevental onderwijslocaties en is als resultaatbestemming ingesteld bij de jaarrekening 2011 (besluitnummer 1037563). Voor nu komen er nog een tweetal onderwijslocaties in aanmerking: Mercuriusweg 2 en Torenmolen. Deze onttrekkingen staan gepland voor 2021 (Mercuriusweg 2) en 2022 en/of 2023 (Torenmolen, in afwachting ontwikkeling bollocaties) en vindt plaats op het moment dat er een concreet voorstel aanwezig is bij een leegkomende onderwijslocatie die wordt herbestemd of gesloopt.

Reserve sociaal domein

Doel en voeding: Bij de resultaatbestemming van de jaarrekening 2019 (besluit 1514611) zijn de reserves gemeentelijke middelen participatie, transformatie 3D’s en risico 3D’s samengevoegd tot de bestemmingsreserve sociaal domein (ontschot). De reserve is bedoeld om potentiële risico’s binnen het sociaal domein op te vangen. Op tal van onderdelen van het sociaal domein zijn ontwikkelingen die de huidige begroting in een bepaalde ongewis maken en integraal aangepakt moeten worden. Dit betekent dat de jaarlijkse saldi van de begrotingsproducten jeugd, Wmo (nieuw) en participatie worden verrekend met de reserve sociaal domein. De onttrekkingen die nu staan gepland hebben betrekking op het verwachte jeugdtekort. Hierover bent u middels brief (151540) geïnformeerd.

Programma 3 Wonen

Reserve Woonvisie

Doel en voeding: De reserve Woonvisie is bedoeld voor investeringen in de volkshuisvesting en is gekoppeld aan het gelijknamige beleidsplan dat in 2012 door de raad is vastgesteld. In 2017 heeft de raad besloten (nummer 1361700) om de geactualiseerde Woonvisie 2017 als dekking aan te wijzen voor aanvullende instrumenten in het kader van de woonvisie (o.a. tijdelijke woningen).

Reserve woningbouwprogrammering

Doel en voeding: De reserve woningbouwprogrammering ligt voor aan de raad om in te stemmen om de gelden sociale huur voor een totaal van € 2,5 miljoen uit de begroting 2019 als budget weg te halen. Om redenen van de financiële positie van de gemeente is naar mogelijkheden gezocht of deze middelen ook kunnen worden terugverdiend op de ontwikkelingen die elders in de stad plaats vinden. Het antwoord is dat er op dit moment zodanig veel ontwikkelingen in de stad zijn dat door middel van doorberekening kosten aan leges en anterieure overeenkomsten, grondverkopen en afdrachten sociale huur (nota GKP) het mogelijk moet zijn om die € 2,5 miljoen niet te voeden uit de begrotingsruimte maar uit extra inkomsten ruimtelijke ontwikkelingen. De begrotingsruimte is hierdoor voor de jaren 2020/2021/2022 verbeterd met € 2 miljoen en uit de algemene reserve is nu in 2020 € 2 miljoen onttrokken en toegevoegd aan de de reserve woningbouwprogrammering. Het restant budget van € 500.000 is middels resultaatbestemming 2019 ook hieraan toegevoegd. De verwachting is dat in de jaren 2020, 2021 en 2022 uit de genoemde dekkingsbronnen weer € 2 miljoen wordt toegevoegd aan de algemene reserve. In de p&c cyclus zal worden gemonitord dat deze toevoeging van extra baten ruimtelijke ontwikkeling ook daadwerkelijk worden gerealiseerd.

Programma 4 Milieu

Reserve duurzaamheid

Doel en voeding: De reserve is ingesteld om de middelen voor de proeftuin aardgasvrije wijken vanuit het Rijk (gemeentefonds) hieruit te financieren. De gemeente heeft daarmee bijna € 7 miljoen euro gekregen voor de uitvoer van de proeftuin aardgasvrije wijken: € 5.091.994 in 2018 en € 1.896.417 in 2019. Bij de 2e turap 2019 (besluit 1491534) is een bedrag van € 6.988.411 gestort in deze reserve. De verwachting is dat de besteding van dit geld plaatsvindt in 2020. De bijdrage mag uitsluitend gebruikt worden voor de kosten van de uitvoerende werkzaamheden aan de proeftuinwoningen, en niet voor voorbereidende kosten van de gemeente of advisering van derden omdat dit tot de reguliere taken van de gemeente behoort.

Programma 5 Bereikbaarheid

Reserve parkeren

Doel en voeding: In 2019 heeft de raad besloten (nummer 1472099) om de jaarlijkse positieve resultaten van de parkeermaatregelen toe te reserveren in een in te stellen bestemmingsreserve parkeren voor de dekking van de kapitaallasten van de te bouwen parkeergarage. De overige ruimte wordt gereserveerd voor maatregelen die voortvloeien uit de monitoring van de voorgestelde besluiten en andere parkeermaatregelen.

Programma 7 Ruimtelijke ordening

Bestemmingsreserve gronden

Doel en voeding: De bestemmingsreserve gronden is ingesteld voor het faciliteren van (nieuwe) ruimtelijke ontwikkelingen of daarmee samenhangende verkenningen. In die context dekt de reserve ook de plankosten bij zowel actief als faciliterend grondbeleid, wanneer we deze uitgaven niet kunnen terugverdienen middels verkoop of kostenverhaal.

Programma 9 Economie

Bestemmingsreserve regionaal samenwerkingsverband Zaanstreek-Waterland

Doel en voeding: In 2017 is in verband met de opheffing van de SRA € 431.000 terugontvangen (zie 2e turap 2017). Van deze terugontvangst is regionaal afgesproken dat deze middelen zullen worden besteed aan diverse initiatieven in Zaanstreek-Waterland. In 2018 is € 431.000 conform raadsbesluit (nummer 1417262) gedoteerd aan reserve Regionaal samenwerkingsverband Zaanstreek-Waterland. Er staan nog geen bestedingen geraamd.

voorzieningen

Programma 2 Samenleving

Voorziening/vervangingsinventaris De Purmaryn

Doel en voeding: Deze voorziening heeft tot doel het realiseren van dekking en egalisering van de uitgaven planmatig onderhoud en vervanging inventaris op middellange termijn. Het onderhoud van het gebouw de Purmaryn vindt plaats op grond van een meerjarenonderhoudsplan.

Programma 4 Milieu

Voorziening afvalstoffenheffing

Doel en voeding: Dit betreft door derden beklemde gelden ter egalisatie van het tarief.

Programma 5 Bereikbaarheid

Voorziening onderhoud DRIS

Doel en voeding: Deze voorziening is in 2011 afgesplitst uit de voorziening openbaar vervoer voor een bedrag van € 500.000 en bestemd om de beheer- en onderhoudskosten van de DRIS-panelen voor een periode van tien jaar te kunnen dekken.

Programma 6 Beheer openbare ruimte

Voorziening gemeentelijke watertaken

Doel en voeding: Dit betreft door derden beklemd voor het opvangen van fluctuaties in de tarieven voor rioolrecht en/of vervanging riolering.

Voorziening persleiding Rivierenlaan 281

Doel en voeding: Dit betreft een van een ontwikkelaar, overeenkomstig de afgesloten anterieure overeenkomst, ontvangen bijdrage in de kosten voor de verplaatsing van de persleiding op termijn.

Programma 7 Ruimtelijke ordening

Voorziening groot onderhoud gemeentelijke gebouwen

Doel en voeding: Deze voorziening is ingesteld om onderhoudslasten te egaliseren van de panden die de gemeente in eigendom heeft. Het gaat hierbij om planmatig onderhoud van gemeentelijke gebouwen. De jaarlijkse dotaties aan deze voorzieningen worden elk jaar aangewend voor de onderhoudskosten van de panden, die gebaseerd zijn op de meerjarige technische onderhoudsplanningen.Voor de inzichtelijkheid zijn de volgende onderhoudsvoorzieningen samengevoegd:

• Voorziening verhuurde percelen/vastgoed (programma 7);
• Voorziening groot onderhoud welzijnsgebouwen (programma 7);
• Voorziening onderhoud streekarchief (programma 7);
• Voorziening gemeentelijke huisvesting ( programma 10).

Zoals in de paragraaf weerstandsvermogen is vermeld is het huidige MJOP niet meer actueel en voldoet deze niet meer aan de eisen. In de begroting is rekening gehouden met de financiële uitkomsten van het huidige MJOP.

Voorzieningen kostenverhaal

Doel en voeding: In de raad van september 2019 (besluit 1482547 d.d. 26-09-2019) zijn er een drietal voorzieningen ingesteld om de bedragen die van particuliere investeerders worden ontvangen, bij te dragen in concrete investeringen voor de stad. Dit is geen vrij geld. Deze bijdragen worden gestort in de drie voorzieningen:

• de voorziening kostenverhaal Mobiliteit & Groen;
• de voorziening kostenverhaal Sociale Woningbouw;
• de voorziening kostenverhaal Parkeervoorzieningen Centrumgebied.

De aanwending zal plaatsvinden zodra de geaccordeerde investeringen worden gepleegd (infrastructuur uit de lijst Mobiliteit & Groen of parkeervoorzieningen in het centrumgebied of compenserende sociale woningbouw).

Voorziening bijdragen o.b.v. nota Prof

Doel en voeding: In diverse anterieure overeenkomsten (AO) is opgenomen dat de exploitant (privaat initiatiefnemer) op basis van het vastgestelde gemeentelijk beleid in de nota Planoverschrijdende ruimtelijke openbare faciliteiten (nota Prof) een bijdrage doet ten behoeve van de gemeentebrede bovenwijkse voorzieningen en ruimtelijke ontwikkelingen. De bijdragen worden gestort in de voorziening.

Voorziening vm grex Karekietpark

Doel en voeding: De grex Karekietpark is in 2019 financieel afgesloten. Voor de nog te maken kosten in 2020 op basis van het MPG2020 is een voorziening gevormd ten laste van het resultaat grex Karekietpark.

Programma 8 Veiligheid

Voorziening groot onderhoud brandweerkazerne

Doel en voeding: Doel van deze voorziening is het dekken van de kosten voor het groot onderhoud bouwkundig onderhoud. De voeding van deze voorziening geschiedt aan de hand van het groot onderhoudsplan en is gebaseerd op de bestaande beheer- en onderhoudsgegevens uit Kraan. De aanwending is gebaseerd op de kosten onderhoud van de kazerne aan de Gorslaan.

Programma 10 Bestuur en concern

Voorziening wachtgeldverplichtingen bestuurders

Doel en voeding: De voorziening is bestemd voor de wachtgeldverplichtingen van voormalige bestuurders. Indien op enig moment een huidige bestuurder vertrekt, zal bepaald moeten worden in hoeverre de persoon recht heeft op wachtgeld, de hoogte van het wachtgeld en de termijn van het recht op wachtgeld. De som van dit geheel vormt de wachtgeldverplichting voor de gemeente Purmerend. Financieel wordt deze verplichting verwerkt door het bedrag van de verplichting te storten in de voorziening wachtgeldverplichtingen ten laste van de algemene middelen.

Voorziening streekarchief Waterland

Doel en voeding: Deze voorziening heeft tot doel om de kosten van groot onderhoud van het pand Streekarchief Waterland (SAW) aan de Wielingenstraat 75 te dekken. De voorziening wordt jaarlijks gevoed met de door het ISW afgesproken verhoging van het canon met 3,725%.

Voorziening civiele procedure

Doel en voeding: Deze voorziening is ingesteld ter dekking van het eigen risico in geval van een civiele procedure wegens het vermeend onterecht weigeren van een binnenplanse vrijstelling van een bestemmingsplan met betrekking tot de locatie Van IJsendijkstraat 403-409. Het saldo van de voorziening bedraagt € 50.000. Eventuele verdere vermogensschade voor de gemeente inzake onrechtmatig genomen besluiten, is gedekt door een verzekering.