Ontwikkeling en toelichting verloop vrije ruimte 2021-2024

Toelichting

Het vertrekpunt is de begrotingsbijstelling 2020. Hierover is een besloten op 25 juni 2020 (besluit 1511624). In dit besluit heeft de raad ook ingestemd met het beschikbaar stellen van € 25.000 in 2021 voor het opstellen van een geactualiseerd Inergraal HuisvestingsPlan (IHP). In het begrotingsaldo is al rekening gehouden met dit bedrag (begrotingsbijstelling 2020 saldo € 208.000 minus € 25.000 is vertrekpunt begroting 2021 € 183.000)

A. reeds besloten college- en raadsbesluiten

1, 2a/b, 4 en 5. Gemeenschappelijke regelingen

Het nadelige effect wordt vooral verklaard door bijstellingen op de bijdragen van de gemeenschappelijke regelingen (GR’s). Het algemene beeld is dat de loon- en prijsontwikkeling (lpo) niet toereikend is om GR’s te compenseren. De begrotingsuitgangspunten in Purmerend gaan uit van een lpo van 1%, terwijl alle GR’s hogere kosten laten zien door het hanteren van een gemiddelde lpo van 2%. Voor de begroting 2021 wordt als uitgangspunt een lpo aangehouden van 2%.

3. Noodlokalen de Vlieger

Bij de school de Vlieger staan er momenteel twee noodlokalen. Van deze twee lokalen verloopt de vergunning in de zomer van 2020. Gedacht was om deze vergunning te verlengen, maar gezien het feit dat deze niet meer voldoet aan de huidige eisen is dit niet mogelijk. Ook heeft de school gezien de groei van de leerlingen een derde lokaal nodig. De permanente huisvesting zal in het Intergraal HuisvestingsPlan (IHP) meegenomen worden. Hierdoor wordt voldaan aan de vraag van de noodlokalen; met de school is afgestemd dat de drie noodlokalen twee jaar mogen blijven staan.

B. onvermijdelijke ontwikkelingen

1. Verkiezingen

Voor de verkiezingen in 2024 was er rekening gehouden met een drietal verkiezingen; de provinciale-, waterschaps-, en de Europese parlementsverkiezingen. In 2024 is er alleen sprake van Europese parlementsverkiezingen. Om te komen het niveau van de Europese parlementsverkiezingen in 2024 is het budget verlaagd met € 278.000. Voor de verkiezingen staat er verder incidenteel budget opgenomen voor de jaren 2021 (gemeenteraadsverkiezingen i.v.m. fusie en Tweede Kamerverkiezingen) en 2023 (provinciale- en waterschapsverkiezingen).

2. Purmerend onder Stoom

Iedere vijf jaar wordt het evenement Purmerend onder Stoom door Stichting Purmerend Marktstad georganiseerd. De gemeente verstrekt voor dit evenement een subsidie ter hoogte van € 100.000. In 2020 zou Purmerend onder Stoom weer plaatsvinden, maar gezien de coronamaatregelen heeft de organisatie besloten om het evenement te verplaatsen van 2020 naar 2021. Normaliter vordert de gemeente het subsidiebedrag terug als de activiteiten niet binnen de afgesproken termijn hebben plaatsgevonden. Afgesproken is om de organisatie (Stichting Purmerend Marktstad) de subsidie van 2020 te laten behouden, zodat deze subsidie kan worden ingezet voor de organisatie van Purmerend onder Stoom in 2021. Omdat het een subsidie met een vaststellingsverplichting is, komt er maar € 10.000 in de jaarrekening van 2020 (gemaakte kosten 2020 door de organisatie) en zal de € 90.000 in de jaarrekening van 2021 komen. De begroting moet daarvoor worden aangepast: € 90.000 aframen in 2020 en € 90.000 opvoeren in 2021. Dit verloopt via een toevoeging (2020) en onttrekking aan de algemene reserve (2021).

3. Ontwikkeling gemeentefonds

De ontwikkeling van het gemeentefonds is nog een onzekere factor, hoewel de grootschalige herijking van het gemeentefonds in ieder geval met een jaar is uitgesteld naar 2022. Het algemene beeld voor de periode 2020-2024 is positief, waarbij ook rekening is gehouden met de bijstelling van lonen- en prijzen (lpo). De belangrijkste ontwikkelingen van de uitkering in de meicirculaire staan in het teken van:

• De accresontwikkeling in de jaren 2020-2022 pakken gunstig uit voor Purmerend; daarentegen laten de jaren 2023 en 2024 een daling zien;
• Het accres wordt voor 2020 en 2021 bevroren; dit geldt ook voor het BCF-plafond;
• Het macrobudget van de integratie-uitkering beschermd wonen wordt vanaf 2021 verlaagd vanwege de openstelling van de Wet langdurige zorg voor mensen die hun leven lang afhankelijk zijn van geestelijke gezondheidszorg. Daar staat een verlaging van de Wmo kosten tegenover.
• De nieuwe wet inburgering treedt per 1 juli 2021 in. Hiervoor zijn middelen beschikbaar gesteld via de integratie-uitkering inburgering.

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk Algemene dekkingsmiddelen.

4. Actualisatie renteomslag

De renteomslag is verder verlaagd van 2% naar 1,25%. Hierdoor onstaat een renteopbrengst, waarvan een deel terugvloeit naar de tarieven die de burgers betalen. Daarnaast onstaat een voordelig renteresultaat a.g.v. de gedaalde marktrente. Hierdoor kunnen wij tegen lage percentages herfinancieren waardoor het gemidelde rentepercentage op de leningportefeuille verder daalt. Verder is er een nadeel op de toegerekende rente aan grondexplotaties (van 2,0% naar 1,6%), gebaseerd op de werkelijke rente over het vreemd vermogen. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk Algemene dekkingingsmiddelen. Het structurele voordeel voor de jaren 2021-2024 is gemiddeld € 500.000.

5. Actualisatie kapitaallasten

In de huidige situatie staan veel investeringen gepland, waarvan een deel over meerdere jaren wordt ‘meegenomen’. Dit voortduwen van investeringen zit thans met name bij beheerplannen en onderhoudsprojecten. Er zijn diverse grote projecten die meerdere jaren duren. Daarnaast is door de investeringen in de stad en de combinatie met projecten als Aardgasvrij ook een complexe opgave geworden. Inmiddels zijn de projectstructuren daarop aangepast, waardoor versnelling plaats zal vinden, voor zover de complexiteit dat toestaat. De nieuwe aanvragen hebben grotendeels betrekking op investeringen in maatschappelijk vastgoed en die worden projectmatig opgepakt. Vanaf 2020 moet wel een veel hoger investeringsniveau worden gehaald om te voorkomen dat er een boeggolf ontstaat die niet uitgevoerd kan worden. Dat is een aanzienlijke opgave voor de organisatie, waarop aanpassingen zijn gedaan zoals Integraal Projectmatig Werken voor Aardgasvrij, de introductie van het planningspakket Primavera en integrale besprekingen in ‘opgavetafels’. Bij de begroting 2021 is de capaciteit en de uitvoering van de kredieten voor de komende periode goed in beeld gebracht om de afgesproken investeringen te realiseren. Hierdoor is de boeggolf op de investeringen afgenomen zijn de uitgaven realistischer begroot over de jaren 2020-2024. Dit resulteert in een voordeel voor de jaren 2021 en 2022 en een nadeel voor de jaren 2023-2024. De kredietaanvragen van de voorgelegde keuzes IHP en Milieustraat (onderdeel C1 tem 4) zijn niet verwerkt in deze actualisatie. Deze vinden plaats als 1e wijziging op de primitieve begroting 2021.

6. Vrijval stelpost prijs/loon

Begin 2020 is de loonsom meerjarig geactualiseerd. Hierbij is rekening gehouden met de cao effecten 2020 en de aangepaste werkgeverspremies per 1-1-2020. Gebleken is dat bij de actualisatie voor de jaarschijf 2021 een reservering is blijven van € 225.000 (weglekeffect op gesloten budgetten). Daar de lonen en salarissen nu goed in de begroting 2021 zijn opgenomen, kan ook deze incidentele reservering vrij vallen.

C. essentiele keuzes

In april heeft het college de Kaderbrief 2021 ter besluitvorming aangeboden. De raad heeft toen besloten vanwege de coronacrisis om de Kaderbrief niet in behandeling te nemen. Het college heeft in plaats daarvan een begrotingswijziging 2020 voorgelegd die op 25 juni zonder de essentiële keuzes is vastgesteld. Daarmee heeft de begroting een actuele beginstand. De essentiële keuzes zijn doorgeschoven naar de begrotingsbehandeling in november 2020 en worden hier nogmaals toegelicht. Op deze Kaderbrief 2021 zijn door de raad wel al moties/amendementen ingediend en voorzien van preadvies. De essentiele keuzes worden verwerkt als 1e wijziging op de primitieve begroting 2021.

Sociaal-duurzame groei van de stad

1 en 2. IHP Onderwijs

Onder de noemer van Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP) wil het college drie voorstellen aan de raad voorleggen. Het eerste voorstel is om het huidige IHP te actualiseren. Dit IHP is door de tijd ingehaald. Bovendien is het voortgezet onderwijs er niet in meegenomen, omdat ten tijde van het opstellen ervan de lopende investeringsprojecten in het vo nog niet waren afgerond. De leerlingenprognoses gaven ten tijde van het opstellen van het IHP nog een stabiele situatie, terwijl de meest recente prognoses een stijging van ruim 900 leerlingen in de komende 15 jaar aangeven. Ook is vanwege de sterke veroudering van het gebouw van het Da Vinci College in het vo een vervangingsopgave. Het college zal om die reden graag een nieuw IHP opstellen en daarin tevens de Beemster scholen meenemen. Hiervoor is reeds € 100.000 toegekend (besluit 1511624 d.d. 25 juni: 2020 € 75.000 in 2020 en € 25.000 in 2021) met als doel deze in uiterlijk het eerste kwartaal van 2021 op te leveren. Het tweede voorstel betreft het realiseren van een nieuw schoolgebouw aan de Mercuriusweg 2. Het college stelt voor om de groeiende OBS De Weidevogels te huisvesten in het naastgelegen Wales 4 waar nu SBO Het Plankier is gehuisvest. Voor Het Plankier is vervolgens een andere plek nodig. Hiervoor is het leegstaande schoolgebouw Mercuriusweg 2 in beeld. Een nadere uitwerking hiervan wordt u aangeboden in het IHP. Het derde voorstel betreft uitbreidingsvragen van de scholen Montessori Salland en van De Vlieger Persijnstraat voor een bedrag van € 2 miljoen. De bedragen in de tabel betreffen de kapitaallasten.

Aangezien de stad aan het groeien is qua aantal woningen, maar ook een verjonging te zien is in de bevolking. Hier komen hogere leerlingenaantallen uit voort, waardoor diverse scholen de komende jaren te klein zullen zijn. Daarnaast heeft Purmerend een aantal schoolgebouwen van 45 jaar en ouder. Op enig moment kan vervangende nieuwbouw of grondige renovatie nodig zijn. In het IHP zal dit op een rij worden gezet. De verwachting is dat daar nog meer noodzakelijke investeringen uit naar voren zullen komen dan de hiervoor genoemde. 

3. Nieuwbouw sporthal Karekiet

Het Karekietpark is een gebied met diverse maatschappelijke voorzieningen aan de ene kant van de Salvador Allendelaan en een winkelcentrum en zorgcentrum aan de andere kant. Op het zorgcentrum en de nieuwe mbo campus na, zijn alle gebouwen sterk verouderd. Sporthal De Karekiet is met name functioneel dusdanig verouderd (te klein, voldoet niet aan Arbo-regels) dat deze vervangen moet worden door nieuwbouw (renovatie is geen optie). Tevens is een uitbreiding nodig van de capaciteit. Aangezien ook al duidelijk was dat er veel andere zaken speelden in het gebied (uitbreiding KlimOp school en ontwikkeling van het winkelcentrum) is besloten om eerst een gebiedsvisie op te stellen om vervolgens als eerste met de nieuwbouw van de sporthal te beginnen. Voor de zomer worden hier de eerste resultaten van verwacht. Het gaat om een raming van € 5 miljoen (gebaseerd op de nieuwbouw De Beuk). Uit de gebiedsvisie zou goed kunnen komen dat er nog meer investeringen nodig zijn, deze zullen dan in de volgende kaderbrief worden meegenomen.

4. Verplaatsing Milieustraat de Koog naar Baanstee

Mede door de groei van onze gemeente en een groeiende regionale vraag naar onze dienstverlening staat een succesvolle exploitatie van de huidige milieustraat onder grote druk. Om de bestaande belemmeringen en toekomstige uitdagingen in kaart te brengen, zijn onderzoeken uitgevoerd naar de toekomstbestendigheid van deze milieustraat. Hieruit kwam naar voren dat verkeersdrukte en fysieke staat, aangevuld met de zeer beperkte groeimogelijkheden, ernstige belemmeringen vormen voor de toekomstbestendigheid van de milieustraat. De oplossing die het meeste voordelen geeft voor de toekomstbestendigheid en de mogelijkheden voor een regionale functie, is het verhuizen van de milieustraat en alle bijbehorende activiteiten naar een nieuwe locatie op Baanstee-Noord. Dit is uitgewerkt in een business case. De investeringen voor een volledige verhuizing van alle activiteiten op De Koog bedragen naar de gemaakte globale schatting rond de € 15,5 miljoen. Een deel komt ten laste van de heffingen en een deel ten laste van de algemene middelen. In het raadsvoorstel 1492905 d.d. 25 juni 2020 bent u hierover verder geïnformeerd en is ingestemd met een voorbereidingskrediet van € 200.000.

Kwaliteit openbare ruimte

5. Bomenplan

Het Bomenplan 2020-2040 is onderdeel van het in 2018 vastgestelde Groenplan dat weer een uitwerking is van de Groenkoers uit 2015. Twee hoofdthema's uit de Groenkoers zijn belangrijk voor dit Bomenplan: kwaliteit en integraliteit. Het Groenplan heeft als doel de kwaliteit van het groen in Purmerend te verbeteren, een speerpunt uit het coalitieakkoord 2018-2022. Het Bomenplan beschrijft de uitdagingen op het gebied van bomenbeheer, de mogelijkheden om deze uitdagingen om te zetten in kansen en de investeringen die nodig zijn voor de uitvoering hiervan.

In het Bomenplan wordt bewust een koppeling gemaakt met de parken, omdat die in de Visie Leefbare Stad 2040 worden gezien als kans voor de leefbaarheid in de stad. Bomen kunnen in parken tot volle wasdom komen en maximaal bijdragen aan het groen, de luchtkwaliteit en schaduwvorming. Het Bomenplan is één van de uitwerkingen van deze integrale visie.

De gemeenteraad heeft op 30 april 2020 (besluit 1494769) ingestemd met de uitgangspunten van het Bomenplan Purmerend 2020-2040 en de benodigde middelen voor boomvervanging integraal af te wegen bij de programmabegroting 2021.

6. Bewonersinitiatieven HOPs

Bewoners in Wheermolen, de Gors en Weidevenne hebben initiatieven genomen voor het opstellen van plannen voor uitrenvelden, een hondenontmoetingsplaats en gewijzigde uitlaatroutes, die voor zowel de hondenbezitter als de niet-hondenbezitter een verbetering geven. De bewonerscommissies van Wheermolen, Gors en Weidevenne hebben over een periode van (ruim) 2 jaar uitvoerig de bewoners in hun wijken betrokken bij het opstellen van hun plannen. Deze plannen zijn nu gereed. De investeringskosten voor de uitrenvelden en hondenontmoetingsplaatsen worden geraamd op € 217.000. De jaarlijkse kapitaallasten vanaf 2022 worden geraamd op € 19.000. De incidentele kosten worden geraamd op € 136.500.

Woningbouw en economie

7. Purmerend 2040

Purmerend 2040 zet zich in als vliegwiel en katalysator om kansen te onderzoeken, te verleiden of inzicht te verwerven in de toekomst van Purmerend. Het programma Purmerend 2040 heeft de afgelopen jaren een grote bijdrage geleverd aan de ontwikkelingen en waardevermeerdering van de projecten in de stad. Voor de jaren 2021 en verder is geen budget gereserveerd voor het programma 2040. Het budget dat gevraagd wordt heeft onder meer betrekking op kosten inhuur capaciteit en expertise, opstellen gebiedsvisie, opstellen deelrapportages, website en het organiseren van activiteiten zoals workshops en symposia. Het voorstel is om in de komende periode op twee belangrijke deelonderwerpen van het programma extra in te zetten en deze volledig in het programma te integreren: verkeer en stimulering economie.

We werken aan een grootschalige woningbouwopgave. Nu de ruimtelijke contouren hiervan scherper worden, is het zaak meer overzicht te (ver)krijgen over de effecten en de met de mobiliteitsambities samenhangende systeemkeuzes op het wegennet (Verkeersplan 2040). Daarbij wordt tevens gekeken naar aspecten van leefbaarheid, bereikbaarheid en veiligheid. Daarnaast is essentieel dat de onderzoeken vanuit ontwikkelprojecten en effecten op niveau van de stad steeds in samenhang benaderd en bekeken worden. Voorgesteld wordt hiervoor een programmanager mobiliteit aan te stellen.

Binnen de scope van Purmerend 2040 wordt verder gewerkt aan het verbeteren van het vestigingsklimaat van Purmerend. Economische ontwikkeling gaat gelijk op met de ruimtelijke ontwikkelingen, op weg naar een complete stad. Daarom wordt gewerkt aan een Economische visie 2040. Ook het promoten van de stad krijgt binnen Purmerend 2040 zijn plaats.

8. Terugkomst marktmeester

Purmerend is van oorsprong een marktstad. Door de raad is de wens geuit om de weekmarkt in de binnenstad nieuw leven in te blazen door de opstelling onder de loep te nemen als ook de branchering en begeleiding ervan. Momenteel ligt een voorstel voor om dit verder te onderzoeken. De wens is ook om de marktmeester in volle glorie terug te brengen. Het voorstel is om de terugkomst van de marktmeester vanaf volgend jaar te borgen.

Overig

9. Lokaal team Ondermijning

Eind 2018 is door het Regionaal Informatie en Expertisecentrum (RIEC) een ondermijningsbeeld voor Purmerend opgesteld. Hieruit komt naar voren dat o.a. de volgende ondermijnende activiteiten zijn te onderscheiden; hennepteelt en gerelateerde afvaldumpingen, drugshandel, diverse vormen van fraude, OMG (Outlaw Motorcycle Gang), illegale activiteiten bedrijfspanden, witwasactiviteiten, etc. Het mag duidelijk zijn dat georganiseerde ondermijnende criminaliteit, met name vanwege het ontwrichtende karakter hiervan op de samenleving, landelijk en lokaal niet wordt getolereerd en binnen de mogelijkheden hard wordt aangepakt. Een effectieve aanpak van de ondermijnende criminaliteit vraagt om een georganiseerde overheid die alle middelen en instrumenten inzet die ze tot haar beschikking heeft. Om de geschetste problematiek de komende jaren op een adequate en gecoördineerde wijze aan te kunnen pakken, is het naar de mening van het college onvermijdelijk dat de gemeente op korte termijn een lokaal team ondermijning instelt. U ontvangt hierover een separaat raadsvoorstel.

10. Regie op buy-to-let

Er wordt steeds creatiever omgegaan met onze bestaande koopwoningvoorraad. Commerciële partijen en particulieren kopen woningen om deze vervolgens te verhuren, ook wel ‘buy-to-let’ genoemd. De woning wordt vervolgens aan één huishouden verhuurd, maar we zien ook kamergewijze verhuur, verbouwing van de woning tot meerdere kleinere zelfstandige woningen en (tijdelijke) vakantieverhuur. Hoewel de bestaande voorraad kan bijdragen in het verminderen van het woningtekort, kan ‘buy-to-let’ een te grote wissel trekken op de voorraad (grote) eengezinswoningen en op de leefbaarheid in een buurtje. Om sturing te kunnen geven op ‘buy-to-let’ is eind januari 2019 de huisvestingsverordening aangepast en uitgebreid met een vergunningstelsel voor omzetting (kamergewijze verhuur) en woningvorming voor de gehele woningvoorraad. In de praktijk blijkt dit een grotere vlucht te nemen dan verwacht. Er is een toenemend aantal aanvragen en op korte termijn is aanscherping van de regelgeving wenselijk. Be- en afhandeling van de aanvragen en toezicht en handhaving op de naleving ervan moeten correct geregeld zijn richting inwoners en richting aanvragers en daar is extra capaciteit voor nodig. Daar staan legesinkomsten tegenover.

11. Continuïteitsbudget projecten

Purmerend maakt een forse ontwikkeling door. Overal in de stad wordt geïnvesteerd in woningbouw, kwaliteit van de openbare ruimte, verduurzaming, maatschappelijk vastgoed en de lokale economie. Dit willen we graag doorzetten, maar het vraagt meer dan ooit van onze organisatie. Op een aantal terreinen kraakt het in de organisatie: geen ruimte voor de zeer ervaren projectleider om jonge projectleiders in te werken, bij ziekte geen budget voor vervanging en door corona is op een aantal terreinen de projectvoortgang lastiger te organiseren (denk aan participatie). De corona tijd heeft ons daar bewust van gemaakt. Het college wil graag dat het werk doorgaat dat met steun van uw raad is ingezet, op het tempo dat uw raad de afgelopen jaren ook heeft gezien. Om die reden wordt een structureel budget van € 300.000 gevraagd om slagkracht in de projecten te houden en om de inhaalslag in de investeringsopgave te kunnen waarmaken. Met dit extra budget borgen we de continuïteit van het werk